Artroza stawu skokowego

Artroza stawu skokowego jest zwyrodnieniowo-dystroficzną zmianą płytki chrzęstnej stawu i znajdującej się pod nią kości.

O chorobie, zaostrzeniu i postępie procesu

Choroba zaczyna się przede wszystkim od uszkodzenia chrząstki podstawy stawu. Pod wpływem niekorzystnych czynników chrząstka staje się cieńsza, włókna i pęknięcia, co przyczynia się do odsłonięcia leżącej pod nią kości. Podczas ruchów w stawie odsłonięta kość doświadcza niefizjologicznego obciążenia, dlatego stara się „chronić". To powoduje kompensacyjną osteosklerozę (stwardnienie) w leżącej poniżej strefie podchrzęstnej, a także rozwój wtórnych torbieli podchrzęstnych. W odpowiedzi idealne relacje powierzchni stawowych zostają zakłócone, co dodatkowo pogarsza proces patologiczny. W miarę postępu choroby nowo powstająca tkanka kostna tworzy na brzegach narośla (osteofity), które powodują silny ból.

Deformacja choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego może być spowodowana różnymi czynnikami. Mogą to być schorzenia genetyczne, urazowe, rozwojowe i metaboliczne. Początkowe zniszczenie chrząstki stawowej stopniowo prowadzi do uszkodzenia wszystkich tkanek stawów maziowych.

Głównymi objawami klinicznymi choroby zwyrodnieniowej stawów są ból i ograniczona ruchomość stawu skokowego. Choroba charakteryzuje się również objawami trzeszczenia (chrupania), okresowym pojawianiem się wysięku w jamie maziowej, a także wtórnym rozwojem procesu zapalnego. Oprócz badania klinicznego, w ustaleniu prawidłowej diagnozy pomaga USG stawów i zdjęcie rentgenowskie. W skomplikowanych przypadkach może być wymagana tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Leczenie artrozy stawu skokowego zwykle przeprowadza się metodami zachowawczymi. Aby poprawić stan funkcjonalny płytki chrzęstnej, przepisuje się chondroprotektory, w tym. z drogą podawania dostawowego. Niesteroidowe (a w szczególnie ciężkich przypadkach steroidowe) leki przeciwzapalne pomagają złagodzić ból. W przypadku znacznego zniszczenia stawu wymianę endoprotezy wykonuje się na protezach III generacji, które są całkowicie zintegrowane z kością.

Rodzaje

Co oznacza artroza stawu skokowego, biorąc pod uwagę mechanizmy rozwoju? Według klasyfikacji istnieją 2 warianty choroby:

• pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawów, zwana także idiopatyczną, gdy nie można ustalić prawdziwej przyczyny choroby nawet przy najnowocześniejszym badaniu;
• wtórna artroza, która jest spowodowana wpływem jasno określonego czynnika sprawczego lub czynników wymienionych powyżej.

W medycynie klinicznej wyróżnia się 6 stopni artrozy stawu skokowego:

• w pierwszym stopniu powierzchowna strefa chrząstki nie jest uszkodzona, ale następuje obrzęk i rozpad macierzy, proliferacja chondrocytów i zmienia się rodzaj syntetyzowanego przez nie kolagenu (zwykle płytkę chrzęstną tworzy kolagen drugiego typu , a w artrozie zastępuje go mniej trwały kolagen trzeciego typu);
• w drugim stopniu integralność powierzchniowej strefy płytki chrzęstnej zostaje zakłócona, zmienia się położenie chondrocytów w strefie głębokiej;
• w trzecim stopniu postęp procesu patologicznego prowadzi do pojawienia się pęknięć pionowych;
• w czwartym stopniu powierzchowna strefa chrząstki złuszcza się, pojawiają się erodowane powierzchnie i cysty;
• piąty stopień charakteryzuje się odsłonięciem podstawowej kości;
• w szóstym stopniu w tkance kostnej zachodzą zmiany kompensacyjne polegające na jej zagęszczeniu, tworzeniu się osteofitów i mikrozłamań.

Objawy

Głównym objawem artrozy stawu skokowego jest ból. Charakterystycznymi cechami zespołu bólowego w tej chorobie są:

• początkowy charakter bólu, kiedy jest najbardziej wyraźny na początku ruchu;
• charakter mechaniczny, co prowadzi do zwiększonego bólu podczas wysiłku fizycznego i długiego chodzenia;
• nocny ból spowodowany śródkostnym zastojem krwi żylnej;
• ból blokujący to zacięcie w kostce, w którym człowiek nie może ani zgiąć, ani wyprostować nogi, ponieważból znacznie się nasila (blokada powstaje na skutek utknięcia fragmentów martwej chrząstki pomiędzy powierzchniami stawowymi);
• zależność meteorologiczna - ból nasila się wraz ze zmianą pogody, gdy robi się chłodniej i wzrasta wilgotność powietrza.

Artroza stawu skokowego jest procesem przewlekłym. Bolesne okresy, które wskazują na zaostrzenie choroby, występują na przemian z okresami bezbolesnymi. W miarę postępu choroby zwyrodnieniowej stawów okres pomiędzy nawrotami ulega skróceniu, a na pewnym etapie ból może stać się trwały.

Przyczyny artrozy stawu skokowego

Średnio u osób począwszy od 30. roku życia następuje stopniowe niszczenie płytki chrzęstnej, które przewyższa tempo tworzenia nowej chrząstki. Dlatego częstość występowania choroby wzrasta wraz z wiekiem. Istnieją również pewne cechy płciowe. Zatem przed menopauzą stawy kobiet są chronione przed zniszczeniem. Wraz z nadejściem okresu menopauzalnego ochronne działanie estrogenów stopniowo maleje, dlatego począwszy od 50. roku życia częstość występowania patologii u mężczyzn i kobiet wyrównuje się.

Wyróżnia się następujące przyczyny artrozy stawu skokowego, które prowadzą do tego, że proces resyntezy tkanki chrzęstnej nie ma czasu na pokrycie katabolizmu (zniszczenia) chrząstki:

• doznał urazów pourazowych (szczególnie niebezpieczne jest skoki z wysokości);
• przebyte zmiany zapalne stawu;
• deformacje stawu skokowego, które mogą wiązać się z płaskostopiem, szpotawością lub koślawością stopy;
• dziedziczne kolagenopatie, w szczególności wpływające na syntezę kolagenu typu 2;
• dysplazja kostki;
• nadmierna masa ciała, która zwiększa obciążenie kostki i przyczynia się do „usunięcia" warstw chrząstki;
• okres pomenopauzalny (średni wiek trwałego ustania miesiączki u kobiet wynosi 50-52 lata);
• Zaburzenia metaboliczne;
• Siedzący tryb życia;
• wcześniejsze interwencje ortopedyczne na stawie;
• powtarzająca się hipotermia.

Diagnostyka

Jeśli podejrzewasz chorobę zwyrodnieniową stawu skokowego, lekarz zaleca dodatkowy program badawczy. Może składać się z następujących metod:

• Badanie USG – badanie pozwala ocenić stan struktur tkanek miękkich stawu (chrząstki, kaletki maziowej i otaczających tkanek), jest to metoda najbardziej informacyjna, pozwalająca na wczesną diagnostykę zmian zwyrodnieniowych;
• Rentgen – metoda ta przede wszystkim ocenia strukturę tkanki kostnej, pozwala wykryć osteosklerozę podchrzęstną, obecność torbieli w strefie podchrzęstnej, a także uwidocznić osteofity (za pomocą promieni rentgenowskich można wykryć początkowe zmiany w chorobie zwyrodnieniowej stawów, dotyczące głównie płytki chrzęstnej , jest niezwykle trudne).

W trudnych przypadkach klinicznych można zastosować tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, aby szczegółowo określić stan stawu skokowego. Każda z tych metod pozwala na uzyskanie skanów warstwa po warstwie (krok skanowania 2-3 mm) badanego obszaru i ocenę stanu struktur śród- i zewnątrzstawowych stawu skokowego.

Opinia eksperta

Badania wykazały, że hormony biorą czynny udział w procesach wzrostu i różnicowania tkanki chrzęstnej. Ustalono, że chondrocyty posiadają receptory dla hormonów tarczycy, insuliny, glikokortykosteroidów, hormonu wzrostu, męskich i żeńskich steroidów płciowych, a także prolaktyny. Zaburzenia regulacji hormonalnej uważane są za ważny czynnik sprawczy, który może zaburzyć równowagę pomiędzy procesem tworzenia i niszczenia chrząstki, prowadząc tym samym do dystrofii i zwyrodnienia. Dlatego tak ważne jest monitorowanie stanu reakcji endokrynno-metabolicznych w organizmie, przeprowadzanie badań przesiewowych w celu oceny stanu czynnościowego tarczycy, a przy pierwszych podejrzanych objawach skontaktowanie się z endokrynologiem.

Leczenie artrozy stawu skokowego

Leczenie artrozy w początkowych stadiach odbywa się metodami zachowawczymi. Terminowa terapia może chronić staw przed zniszczeniem i opóźnieniem lub całkowicie uniknąć konieczności interwencji chirurgicznej. Jeżeli choroba zostanie wykryta na etapie znacznego zniszczenia płytki chrzęstnej i towarzyszy jej sztywność utrudniająca pracę człowieka, wskazane jest zastosowanie endoprotetyki.

Leczenie zachowawcze

Zachowawcze leczenie artrozy rozpoczyna się od stworzenia korzystnych warunków dla funkcjonowania stawu. Zalecana:

• przydatne są także regularne ćwiczenia fizjoterapeutyczne, pływanie i aerobik w wodzie;
• normalizacja masy ciała (jeśli jest nadmiarowa);
• używanie kul lub lasek ortopedycznych podczas zaostrzenia procesu;
• noszenie wygodnych butów ortopedycznych.

Aby poprawić stan płytki chrzęstnej, stosuje się chondroprotektory, które wstrzykuje się głównie do stawu. Terapia kwasem hialuronowym i PRP (terapia plazmowa) przywracają stan płytki chrzęstnej. Aby złagodzić ból, leczenie objawowe prowadzi się za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Chirurgia

Endoplastyka stawu skokowego to dość złożone zadanie, dlatego chirurdzy nowoczesnego centrum medycznego ściśle przestrzegają nowoczesnej metodologii chirurgicznej, co pozwala im osiągnąć najlepsze efekty terapeutyczne. Obecnie do tej operacji wykorzystuje się wyłącznie implanty trzeciej generacji, które wymagają usunięcia jedynie niewielkiego fragmentu kości. Protezy te stymulują osteoklasty (komórki tworzące tkankę kostną), dzięki czemu dobrze łączą się z kością piszczelową, strzałkową i skokową, co zapewnia szczególną wytrzymałość strukturalną. Unikalną cechą protezy trzeciej generacji jest to, że umożliwia ona ruch nie tylko stawu głównego, ale także połączenia stawowego pomiędzy kością strzałkową i piszczelową, tym samym równomiernie rozkładając obciążenie na staw.

Interwencja chirurgiczna w celu wymiany stawu skokowego obejmuje również korektę istniejących deformacji i zszycie uszkodzonych więzadeł. Stwarza to korzystne warunki dla utrzymania stabilności stawu i pełnego zapewnienia jego funkcji.

Zapobieganie artrozie stawu skokowego

Zapobieganie artrozie stawu skokowego polega na przestrzeganiu następujących zaleceń:

• noszenie wygodnego i nieuciskającego obuwia, stosowanie wkładek ortopedycznych;
• wykonywanie możliwych do wykonania ćwiczeń fizycznych;
• stosowanie specjalnych ortez stawu skokowego podczas uprawiania sportów zawodowych;
• wykluczenie skakania na nogach z wysokości;
• terminowa korekta współistniejących deformacji kończyny dolnej.

Rehabilitacja

Po interwencji ortopedycznej wykonuje się czasowe unieruchomienie operowanego stawu. Okres bezruchu pozwala stworzyć optymalne warunki do odbudowy tkanki kostnej i pozwala na najpełniejszą integrację implantu. Po zdjęciu opatrunku gipsowego wskazana jest gimnastyka zdrowotna pod okiem lekarza fizjoterapeuty, masaże i fizjoterapia.

Pytania i odpowiedzi

Który lekarz leczy artrozę stawu skokowego?

Diagnozę i leczenie choroby prowadzi traumatolog-ortopeda.

Co to jest artrodeza?

Artrodeza to opcja chirurgiczna stosowana wcześniej w leczeniu artrozy stawu skokowego. Operacja polega na unieruchomieniu stawu, co negatywnie wpływa na chód, ale pozwala na złagodzenie bólu. Dlatego też wymianę endoprotezy uważa się za bardziej optymalną i fizjologiczną opcję chirurgicznego leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego.

Czy po alloplastyce stawu skokowego można uprawiać sport?

Po wszczepieniu implantu trzeciej generacji można uprawiać „łagodne" sporty – jazdę na nartach, pływanie, jazdę na rowerze i lekki jogging. Należy unikać sportów intensywnych – szybkiego biegania, piłki nożnej, tenisa, zapasów.